In dit inleidend hoofdstuk maak je kennis met Excel, een spreadsheet-programma waarin je rekenschema's kunt maken en aanpassen. We doen dat in de eerste les met het model "Vervuiling".
Zo'n rekenschema staat op een "Werkblad" en bestaat uit een verzameling cellen waarin getallen staan of tekst of formules.
Die formules verzorgen verbanden tussen cellen, zodat elke keer dat je ergens op het werkblad iets verandert het programma alles opnieuw doorrekent.
Eén spreadsheet-programma kan meer dan één werkblad bevatten.

Het rekenschema met al zijn formules kun je beschouwen als een model van een proces in de werkelijkheid.
Een simpele formule, -bijvoorbeeld die van een exponentiële functie-, is ook een model van de werkelijkheid, bijvoorbeeld de groei van een bacterie-cultuur. Maar met een rekenschema kun je veel ingewikkelder processen beschrijven en laten doorrekenen dan met een eenvoudige functie mogelijk is.

Voorbeelden:
het verloop van een griep-epidemie, het verslepen van een ijsberg van Antarctica naar Arabië, het veranderen van populaties roofdieren en prooidieren of van een populatie vissen in de Noordzee, de geremde groei van een populatie die last heeft van grenzen aan voedselcapaciteit, het effect van belastingmaatregelen in een complexe samenleving, het al of niet ontstaan van evenwichtsituaties bij bepaalde processen, het ontstaan van chaotische taferelen bij sommige processen.

Voor laptop of thuiscomputer:
Het spreadsheet-programma haal je in je computer m.b.v. de link die je hier rechts ziet staan.

Voor Ipad:
Gebruik het spreadsheet-programma dat je in je mailbox vindt. Download het naar je persoonlijke GoogleDrive en geef het je eigen naam.

In dat "reken-document" vind je de verschillende modellen onder tabbladen.

In je mailbox vind je ook drie opdrachtenboekjes. Die staan ook als onderdeel van de website, overigens.
 Het boekje bevat uitleg-tekst en opdrachten om de zaak te laten doorrekenen, of om de zaak aan te passen. In elk geval moet je het resultaat van de reken-inspanningen bekijken, begrijpen en bespreken. Een verslagje daarvan schrijf je in je schrift dat je hiervoor gebruikt. De opdrachten in het logboek geven gedetailleerd aan hoe dat moet.
De uitwerkingen van de drie opeenvolgende opdrachtenboeken lever je telkens op de door de leraar aangegeven tijdstippen in via WhatsApp.

De PTA-toets van periode 3 bestaat uit de volgende onderdelen:
- een schriftelijke toets (een deel zónder, en een deel mét computer) (60 min.);
- bijhouden in je schrift van de resultaten van alle (onderzoeks)opdrachten en inleveren vóór of op de
  door de leraar aangegeven tijdstippen via WhatsApp.
- je spreadsheet waarin je gewerkt hebt inleveren door te delen met de leraar in Google Drive
  (of, als je op een laptop of thuiscomputer werkte, opsturen via mail). 		Excel hulp; Basistechnnieken

Spreadsheet
(in persoonlijke Google Drive of downloaden op je computer)
Werkbladen:
Vervuiling, Migratie,
Sociale Mobiliteit,
Groei, Geremde Groei,
Fitting,
Chaos,
Roofdier & prooi,
Griep epidemie,
Rijen,
Macroeconomie

Spreadsheets t.b.v.
Griep-opgaven 16 en 17:
Sheet bij opgave 16
Sheet bij opgave 17